دلیل نخست، در حقیقت ساده حضور باراک اوباما بهعنوان نامزد انتخاباتی نهفته است. شکی نیست که تبلیغات انتخاباتی اوباما کل این رقابت انتخاباتی را با بحثهای آشکار و پنهان نژادی همراه ساختهاست.اگرچه بخشهایی از جامعه آمریکا شاید هیچگاه با واقعیت یک رئیسجمهور سیاهپوست کنار نیایند اما هیچ کشور اروپای غربی تاکنون به این اندازه به حضور یک شهروند غیرسفیدپوست در چنین مقام دولتی درجه اولی نزدیک نشدهاست.
دلیل دوم تاثیرگذاری این انتخابات، وقوع یک بحران اقتصادی گسترده در میانه تبلیغات و مبارزات انتخاباتی و واکنش متفاوت نامزدها به این بحران است که بحثی را درباره ماهیت و هدف سرمایهداری به راه انداخته که در بیش از یک نسل گذشته وجود نداشتهاست. اگرچه نظامهای سیاسی و حتی فرهنگی آمریکا و انگلیس متفاوت است اما میتوان با اطمینان گفت که این بحثها خیلی زود به اروپا منتقل خواهد شد.
این اوباما بود که در واکنش به بحران مالی جهانی، با زیرکی و چالاکی و اطمینان بیشتر سخن گفت و در نتیجه ، در نظرسنجیها جلو افتاد. او از طرح دولت جمهوریخواه بوش برای کمک مالی به بانکها حمایت کرد اما در عین حال به مخالفت بعضی رایدهندگان دربرابر این طرح دولت حاکم که دوست همیشگی ثروتمندان بوده هم پیام خود را داد. او گفت که قصد دارد مالیات ثروتمندان آمریکا را افزایش دهد و در مقابل، مالیات طبقه متوسط را کاهش دهد و حتی مالیات کسبو کارهایی را که ایجاد شغل میکنند، لغو کند.
اما جان مککین با حملات شدید و پوپولیستی خود به سرمایهداری والاستریتی، بدون توجه به اینکه حزب خودش این سازوکارها را بنا کرده، رویکردی عجیب اتخاذ کرد. او از کاهش مالیات برای بنگاههای بزرگ حمایت کرد و اوباما را متهم کرد که قصد دارد نظام توزیع ثروت و اصول سوسیالیسم را به راه بیندازد.
هر دو نامزد این انتخابات وعده افزایش هزینهها را دادهاند که البته بعد از به قدرت رسیدن توان انجام آن را ندارند. در دوران رکود اقتصادی درآمدهای دولت کم میشود و بخش عمده ثروت ملی هم تاکنون برای کمک مالی به بانکها هزینه شدهاست. خزانه خالی است. حل کردن چالش ناشی از خزانه خالی و یافتن راهی برای پر کردن شکاف ایجاد شده بدون فشار آوردن بیشتر به مالیاتدهندگان یا بالا بردن بدهیهای ملی، یکی از چالشهای اصلی آمریکا و اروپاست.
در انگلیس و دیگر کشورهای بزرگ اروپایی خوشبختانه انتخابات زودرسی در راه نیست. انگلیس تا سال 2010 انتخاباتی ندارد. گوردون براون اقدامات فوری را برای مقابله با این بحران انجام داد و باعث شد تا محبوبیت او و حزبش اندکی در میان مردم افزایش یابد؛ البته با طولانی شدن زمان رکود، این امتیاز از دست میرود.
محافظهکاران در انگلیس امیدوارند این بحران اقتصادی با براون و حزب کارگر همان کاری را بکند که اکنون با مککین و حزب جمهوریخواه در آمریکا میکند. دیوید کامرون نامزد بالقوه محافظهکاران انگلیس برای جانشینی براون میخواهد نامزد تغییرات و شروع دوباره باشد.
برخلاف اینکه محافظهکاران انگلیس بهطور سنتی با رئیسجمهوریهای جمهوریخواه در آمریکا میانه خوبی دارند، این بار آنها از حضور اوباما در کاخ سفید استقبال میکنند. اما مشکل اینجاست که واکنش کامرون به بحران اقتصادی تا اینجا بیشتر شبیه مککین بوده تا اوباما.
محافظهکاران انگلیس مانند جمهوریخواهان آمریکا چنان در ایدئولوژیهای حمایت از کسبوکار و بازار غرق هستند که نمیتوانند زبان واحدی برای همدردی با مردم نگران و بحرانزده بیابند. اما اگر اوباما در این انتخابات برنده شود، آن وقت محافظهکاران انگلیسی هم شروع به سخن گفتن از توزیع ثروت میکنند. این یک تغییر تاریخی قابل توجه خواهد بود.
گاردین – 19 اکتبر 2008